Futbol Kitaplarım
Kitaplığımın bir rafını futbol kitapları dolduruyor. Kitapların bir kısmını ben merak edip edinmiştim. Bir kısmı da futbola olan tutkumda beni teşvik etmek için olsa gerek, değişik vesileler ile ailemin bana hediyesi. 57 yaşında bir eşe, anneye “Liverpool FC 10 Maçta Efsanenin Anatomisi” kitabını doğum günü hediyesi olarak aldıklarına göre onlar da bu işte ciddiler!
Evet kitapların tümünü henüz okumadım ama çoğunluğunu bir defa okudum. İki kez okuduklarım da var. Okuduktan sonra siyasete, ülkelere, topluma, bireylere bakışıma kaba veya ince ayar çekenler oldu. Sonuçta hepsinden bir şeyler kazandım.
Bu listedeki kitaplar, futbolun hayatın ta kendisi olduğunun kanıtı olarak da algılanabilir.
Bir kısmına kısa bir tanıtım da ekleyebildim. Zaman içinde her biri ile ilgili bir kaç söz yazabilmeyi umuyorum.
Futbol kitaplarını Biyografiler, Takım Kitapları ve Futbola Dair Her Şey olmak üzere üç ana başlıkta aktarmaya çalıştım.
Biyografiler
Kısa not: Biyografiler / otobiyografiler özellikle fanatik bir hayran tarafından yazıldığında “ölçüsüz övgü” okuyucu için itici olabiliyor. Tabi hikayelerin tek taraflı anlatıldığı gerçeğini peşinen kabul etmiş oluyoruz. Benim okuduğum kitaplar içinde bu açıdan görece iyi olan Cruyff’un “Benim Oyunum” idi. Alex Ferguson’un kitabında da dönem hakkında faydalı bilgiler edinebiliyorsunuz, dönemin ruhunu hissediyorsunuz. Ama Man United yönetimindeki arka plan (yarış atı ortaklığı- İrlandalılardan hisse devri, vb) veya kulübün Ferguson sonrası için projelerin olmadığını buradan öğrenemiyorsunuz. Aynı şekilde Cruyff’un Ajax’ı , taraftarı, Hollandalıları nasıl/niye çıldırttığını ve uzun süre araya mesafe koymalarının nedenlerini kitabından anlayamıyorsunuz.
Bu kitaplar arasında önemli eksikler var bence. Bu listeye Franz Beckenbauer ve Diego Maradona kitapları da eklenmeli.
PELE - Why Soccer Matters
Pele with Brain Winter
Celebra, Penguin Group, 2014
Bu İngilizce kitapta; dünyanın gelmiş geçmiş en önemli futbolcularından biri olan Pele’nin çocukluğunda çamurlu sokaklarda sıkıştırılmış çorapla oynadığı futboldan, Amerika başkanları ile yan yana verdiği pozlara kadar olan hayatı; beş turnuva üzerinden anlatılıyor. 1950 Brezilya, 1958 İsveç, 1970 Meksika, 1994 Amerika ve 2014 Brezilya Dünya kupaları Pele’nin yaşamındaki dönüm noktaları olmuş. Yirmi yıllık profesyonel futbol kariyerinde 1283 gol atmış, üç dünya kupasında altına ulaşmış, Brezilya’nın ulusal hazinesi kabul edilen Pele’nin öyküsünü kendi ağzından dinliyoruz.
Benim Oyunum
JOHAN CRUYFF
Domingo, 2017
Cruyff’un Jaap De Groot ile birlikte yazdığı otobiyografiyi Türkçe’ye Algan Sezgintüredi çevirmiş. Kitap Cruyff’un 2016 yılında Barselona’da akciğer kanserinden altmış sekiz yaşında vefat ettiğinde basılmış.
Futbolu değiştiren adamın; onu adam yapan ilk ailesi Ajax’daki futbolculuğu, Barselona’ya transferi, 1985 te Ajax teknik direktörü oluşu, 1988 de Barselona menajeri oluşu, Cruyff vakfı ve enstitülerinin kuruluşu, 1999 da Pele’nin ardından dünyada asrın futbolcusu seçilmesini içeren yaşamını, iflasları, kırgınlıkları ve sevinçlerini son derece içten, samimi bir anlatımla okuyoruz.
Her şeyi ama her şeyi en iyi onun bildiğine inanan bir insanın daha iyi olmak, daha iyiyi yapmak anlayışı ile geçmiş hayatının öyküsü. Kitaptaki fotoğraflar da Cruyff’u daha yakından tanımamıza yardımcı oluyor.
MESSI NEYMAR RONALDO
Head to Head With The World’s Greatest Players
Luca Caioli
Icon Books, UK and USA 2014
Yazar, bu kitapta en büyük futbolcu kim tartışmasından hareketle Arjantin’li, Brazilya’lı ve Portekiz’li günümüzün üç futbol yeteneğini masaya yatırmış. Kitap çocuklukları, futbolla ilk tanışmaları, babaları, dönüm noktaları, kulüpleri, ülkeleri, stil/yetenekleri, başarılarının sırları, partnerleri, çocukları, düelloları, sayılar, para, marka, sosyal medya olmak üzere on beş bölüm halinde son derece ayrıntılı bilgiler içeriyor. Kitabı okuduktan sonra hangisi en büyük seçimi size kalıyor.
CANTONA - Kral Olacak Asi
Philippe Auclair
Çeviri: Egemen Özkan
İthaki Yayınları, 2020
Biyografilerle İlgili Son Not
Otobiyografiler ile ilgili Simon Kuper’in Futbol Adamları kitabında bir bölüm var. Beş İngiliz futbolcunun otobiyografik kitaplarını biraz da alaycı bir şekilde analiz etmiş. Futbolcu otobiyografileri hakkında bir görüş edinmede bu bölüm faydalı.
Futbola Dair Her Şey
FUTBOL VE KÜLTÜRÜ
Derleyenler:
-
Roman Horak
-
Wolfgang Reiter
-
Tanıl Bora
İletişim Yayınları, 1993
THE FOOTBALL MEN
Up Close With The Giants Of Modern Game
Simon Kuper
Simon&Schuster A CBS Company, 2011
Simon Kuper bu kitapta, hem futbolcuları hem de teknik adamları bir kaç sayfalık kısa makaleler ile ele alıyor. Aynı teknik adamı/futbolcuyu farklı yıllarda güncel olaylar üzerinden analiz ediyor. Kitaptaki biyografilerin çoğu daha önce Financial Times, Observer, The Times, Hard Gras gibi bir dizi süreli yayında basılmış. İngiliz futbolcularla ilgili bazı bölümler ise bu kitap için yazılmış.
Futbolun kutsal kitaplarından biri ve benim de futbol ile ilgili okuduğum ilk kitaplardan. Futbolu bu kadar tutku ile izlemem, takip etmemde bu kitabın payı büyük.
FUTBOL ASLA SADECE FUTBOL DEĞİLDİR
Simon Kuper
İthaki, 2003 – Sabah Kitapları, 1996 (Orjinali 1994)
Çeviri: Sinan Gürtunca
Can Kozanoğlu; dünyayı algılad ığı sosyolojik ideolojiyi hissettire hissettire Türk Futbolunun 90 yılını anlatmış. Futbolcular, Hocalar, Hakemler, Tribünler, Spor Basını, Devlet-Kulüp-Camia üzerinden hepimize “deplase olunuz” diyor. Tezahürat tarihi de en eğlenceli bölümlerden biri.
TÜRKİYE’DE FUTBOL
“BU MAÇI ALICAZ”
Can Kozanoğlu
Kıyı Yayınları, 1990
Gençlerbirliği kulübünün kuruluşunun 80.yılında yayınlanan kitapta; Gençlerli taraftarın, futbolcuların, yöneticilerin, maçların fotoğraflarla ayrıntılı tarihi anlatılıyor. Öğrenci ve öğretmenler tarafından kurulan, ilkelerinden sapmamaya çok çaba sarfetmiş özgün bir Ankara kulübünün hikayesi, romantize edilmeden, abartılmadan ansiklopedi kıvamında resmedilmiş.
ANKARA RÜZGARI
GENÇLERBİRLİĞİ TARİHİ
Tanıl Bora
Ankara, 2003